Vanuit Cavtat varen we naar Dubrovnik waar Oma Ans en Renske aan boord komen om een weekje mee te zeilen. We komen zaterdagavond aan in de mooie maar bomvolle ACI Marina en blijven zondag als één van de weinige boten daar achter. Honderden huurboten wisselen hier in het weekend van huurder en die willen natuurlijk zo snel mogelijk naar de eilanden. Dus zondagmiddag hebben we het zwembad bijna voor ons alleen. Dat is maar goed ook, want de hitte is hier verder slecht te verdragen. Volle zon, geen wind en geen mogelijkheid om af en toe van de boot in het water springen.

Met Oma en Renske verkennen we het mooie oude centrum van Dubrovnik, inmddels weer goed gerestaureerd na de oorlog. Ik kan me nog zo de beelden herinneren op TV van dat werelderfgoed dat kapot werd geschoten. Nu zie je wel nog sporen van granaten maar verder is de oude stad in al zijn glorie hersteld. Maar zo te zien is het vooral een cash-cow geworden waarin tienduizenden toeristen elke dag worden uitgemolken. Veel eigen mensen lijken er niet meer te wonen in dat historische centrum. En dat merk je. Toch iets te veel het gevoel dat je door Mainstreet in Disneyland loopt. Je ziet het aan de winkels met souvenirs en de 6 talige menukaarten. Triest eigenlijk hoe veel oude binnensteden stap voor stap hun eigen identiteit verliezen voor het altaar van de commercie.

Gezien. Verder. We gaan doen waar we voor zijn gekomen: van eilandje naar eilandje zeilen en ankeren in verlaten baaitjes. Pippa en Renske helpen met het uitzetten van een lange landvast naar de kant zodat we dichter bij de rotsen kunnen ankeren. Een heel gedoe nog; eerst met het uiteinde van een hele lange lijn naar de kant varen met ons bijbootje Ripje, dan Pippa overboord tot haar middel (of verder) om met die lijn de rotsen te beklimmen, dan een “snelle paalsteek” (specialiteit van Pippa) over een rots of rond een boom, dan trek ik vanaf de boot de lijn op spanning. En dan moet Pip weer de rotsen af, terug naar Ripje en Renske en terug naar Lamawaje. En dan... Happy Hour! Elke middag, tijd voor een drankje met chips, groente en een zelf gemaakt dipsausje. En daar liggen we dan. In the middle of nowhere. Met niks anders te doen dan zwemmen, snorkelen, lekker eten en drinken, boekje lezen (Hie is gein Wifi!), spelletjes spelen (Dalmutti) en slapen. En dan... repeat in een ander baaitje van een ander eiland. Heel vermoeiend allemaal.

Na een paar dagen is een stadje ook weer heel leuk, al zijn ze te toeristisch. Korcula bestaat uit hele smalle steegjes binnen een compacte stadsmuur aan het water. Op de stadsmuur liggen restaurantjes met schitterend uitzicht naar de eilanden er tegenover. En de ijsjes zijn hier misschien nog wel lekkerder dan in Italie.

In TriPorte vinden we een duikschool die voor de volgende dag nog plaatsen op de ‘duikboot’ en materiaal beschikbaar heeft dus varen we daarheen en gaan voor anker in een baai bij een gehucht met 10 huizen en verder niks. De volgende ochtend melden we ons bij Ziljan en zijn gezin. Zo’n kleine duikschool hebben we nog nooit gehad, maar de recensies zijn goed en het materiaal is in orde. Hoogtepunt van de 20 meter diepe duik wordt het ‘gevecht’ van Ziljan met een octopus, inclusief dikke zwarte inktwolken. Ziljan komt uit een vissersfamilie, maar de octopus laat hij ontsnappen met de staart tussen de tentakels.

Na een bezoek aan Hvar (veel te druk) varen we naar Split waar Oma en Renske weer het vliegtuig terug nemen. Split wordt meteen onze favoriete stad in Kroatie. Groot genoeg om authentiek te blijven; een prachtige, kilometers lange boulevard met palmbomen en hele hippe tentjes (Olive Tree!). En een schitterende en authentiek gezellige binnenstad met veel oudheid (tempel van Jupiter). Rikke en Imme gaan op de laatste avond stappen en raken de volgende ochtend maar niet uitverteld.

De laatste etappe is de oversteek naar Ancona in Italie. 130 mijl, 20 uur. Iedereen draait ‘s nachts zijn wacht, dus allemaal 2 uur op uitkijk en de rest slapen. En de schipper, die ligt weer stand-by op de bank buiten, maar slaapt (bijna) overal doorheen. Vanmiddag en morgen opruimen, boot winterklaar maken en dan via 5 laadpalen weer naar huis.

Kroatie is heel goed bevallen, beter dan elk ander land in de Middellandse Zee tot nu toe. Dus volgend jaar weer!

Na een vroege beklimming van het Fort van Kotor kopen we verse tomaten, vijgen en frambozen op de lokale markt. Dan mag ik, amper twee dagen na aankomst weer aan de gang met het bureaucratische circus van Montenegro, dit keer om uit te klaren. Ook dit keer zijn havenmeester, politie en douane het niet eens over de juiste volgorde. En aan het rijtje muren en kastjes moet dit keer ook onze eigen Lamawaje worden toegevoegd, want uitklaren doe je blijkbaar niet met de boot voor anker in de baai. Dan moet je echt met boot en al verschijnen aan de speciale kade. Never mind dat die kade in gebruik is om een paar honderd passagiers van een cruiseschip in het dorp af te leveren. Boze gezichten over en weer. En dan met veel moeite aanleggen, naar het kantoortje en dan zegt die douane-juf zonder op te kijken "ja is goed zo, u kunt gaan". 😡

Op naar Cavtat, de eerste stop in het volgende land van deze reis, Kroatie. En dus... begint het hele circus weer van voren. Maar een uur later mogen we eindelijk voor anker in een prachtig baaitje, net om de hoek van de haven. Met Ripje varen we naar het dorp voor een heerlijk diner. Tegenover ons terrasje liggen een stuk of 8 grote superjachten, veelal gebouwd in Nederland bij Feadship, Huisman en Vitters. Daaronder de prachtige Marie, een 55 meter kitsgetuigd zeiljacht, ontwerp André Hoek, gebouwd bij Vitters in Amsterdam in 2010. Ongelofelijk wat een vakmanschap en engineering. Dat doet geen land ter wereld 'ons' na. Hollands Glorie ten top.

En toch, en toch... Moeten we al die technische kennis, man-uren en materialen nou echt inzetten om voor één persoon een schip te bouwen van € 25 miljoen (effe Googlen op Marie en Vitters) of zouden we al die technische expertise ook kunnen inzetten om de grootste en meest urgente uitdaging ooit aan te gaan: het ombouwen van alles, van zwart/grijs naar groen? You know what I mean. De urgentie is de laatste weken weer vrij helder geworden.

En nu wordt het nog mooier; eigenaar van dat schip blijkt ene Ed Bosarge te zijn, natuurkundige van o.a Nasa die meewerkte aan het Apollo programma en daarna steenrijk werd met het zogenaamde High Frequency Trading op Wall Street (oftewel geavanceerd papieren schuiven zonder ook maar enige toegevoegde waarde). En die man laat ijskoud in een prestigieus tijdschrift voor de top 1% (Boating International) noteren dat hij de wereld wil redden met zgn. microgrids. En om dat te bewijzen heeft hij in de Exuma eilanden een 7 sterren island-resort gebouwd dat voor 95% draait op lokaal opgewekte duurzame energie. Voor een paar honderdduizend Euro per week kun je het huren, en dan kun je met maximaal 24 vrienden je laten verzorgen door ingevlogen chef-koks en ander personeel. En zo gaan wij de wereld redden Meneer Bosarge???

Tijdens 24 uur rijden naar Brindisi, in het zuidelijkste puntje van Italie, begin je al tot rust te komen. Nee niet dat rijden van vroeger, toen we vaak te hard en te lang door reden om een half uur eerder aan te komen. Maar gewoon etappes van 3 uur en dan meestal een half uurtje, en één keer een nacht, verplicht pauze om alle accu’s effe op te laden, en verrast te worden door de idyllische restaurants, mooie hotels, lelijke supermarkten of grijze industrieterreinen waar een Supercharger staat.

En dan nog een keer 24 uur varen met onze Lamawaje van Brindisi over de Adriatische Zee naar de baai van Kotor in Montenegro. Allemaal 2 uur op, 6 uur af en de kapitein continu op stand-by op de bank buiten.

En dan levert de tijdmachine je lichamelijk én geestelijk af in een andere wereld. Het gevoel dat we nog kennen van ons “Rondje Atlantic”, inmiddels alweer 9 jaar geleden. Wat ook helpt is dat het inklaren in Montenegro wordt opgevrolijkt door een stel bureaucratische ambtenaren die stage hebben gelopen in Marokko, Cuba én Grenada. Van alle kastjes en muren die ik gisteren heb bezocht kon je een mooie studentenkamer inrichten. Ze waren er om te beginnen al niet uit of ik nou eerst naar de douane moest, of eerst naar de politie, of eerst naar het havenkantoor. Twee uur, zes formulieren, twaalf handtekeneningen, zes stempels en twee stickers verder mochten we blijven. Snel terug met het bijbootje naar de bemanning van de Lamawaje die in de baai van Kotor lag te wachten op haar vrijlating.

Hoewel we voor het eerst met de boot op vakantie gaan naar een gebied waar het minder warm is dan thuis, is een afkoelende duik toch wel zeer welkom. ‘s avonds lopen we het meer dan duizend jaar oude stadje in waar net die avond de opening is van het 800 jarig jubileum van Karneval Kotorski. De tijdmachine heeft haar werk goed gedaan.

Livia en Rikke regelen aan boord de catering voor lunch, Happy Hour en avondeten (als er geen pizza- of pasta-tentje in de buurt is). Zij bepalen dus ook wat we inkopen. Heerlijke salades en pasta gerechten komen voorbij, met tonijn of met verse asperges of met de heerlijke smaakvolle tomaten die je alleen in Italie vindt. Voor het eerst in 14 jaar Lamawaje is één kastje te klein. Nooit eerder dat ik me kan herinneren hadden we niet genoeg aan één kastje voor de chips...

We vertrekken om 6 uur 's morgens uit Sicilië, na 2 dagen die voelen als 4, zoveel hebben we gedaan en gezien. Etna wordt indrukwekkender als je er een mijl of 5 vandaan bent, dan zie je pas goed hoe immens die vulkaan is, met zijn 300 grote en kleine kraters. De bestemming is vandaag Rocella Ionica, zeg maar het begin van de teen van Italië en dan onderaan. Gezien de temperaturen hier zal het wel een zweetteen zijn.

Een paar uur later is het zo rustig midden op zee dat we boot stilleggen en overboord springen in het kraakheldere water. Livia twijfelt met springen. Ze vindt het maar eng dat het hier ruim 1500 meter diep is. Mijn argument dat je ook in 3 meter water kunt verdrinken snijdt geen hout. En mijn observatie dat 1500 meter slechts even ver is als van ons huis tot aan de kerk van Sittard ook niet :-). Maar, alles went en even later liggen we er alle vier in. Maar de keerzijde van het kraakheldere water is ook helder; je ziet hier alles, dus ook het plastic dat overal rondzwerft, ook al zitten we meer dan 10 mijl verwijderd van de kusten van Italië en Sicilië. Geen wonder dat vissen, vogels en dolfijnen het voor voedsel aanzien, het schittert net als lekkere visjes. Wegwerpzakken, wegwerpverpakkingen, wergwerpwattenstaafjes, wegwerpkoffiemokkenmetwegwerpdeksels, wegwerpijsbekersmetwegwerplepeltjes, wegwerkfrisdrankflesjesmetwegwerprietjes... Dat we onze eigen leefomgeving in noodtempo naar de kl#@$% helpen was al bekend van het broeikaseffect, maar dit plastic probleem is ook nog eens goed zichtbaar. Misschien maar goed ook. Misschien helpt het als mensen zien hoe walvissen aanspoelen met 80 plastic zakken in hun maag (vorige week in Thailand), hoe schildpadden verstrikt raken in de plastic houders van sixpacks, hoe vogels midden in de Stille Oceaan massaal uitsterven doordat ze te veel plastic hebben gegeten (zie docu 'Midway' maar pas als je eten een beetje gezakt is).

Dus, "if you cannot re-use it, refuse it!".
Tot zover deze eerste lezing. )-:

Eenmaal weer op toeren gekomen in Riposto, is het tijd om Sicilië te verkennen. We huren een autootje en rijden het land in. Eerste stop boven in het heuvelland op 500 meter hoogte: Ragusa, 3000 jaar oud en in de loop der millennia bezet geweest door Grieken, Cartagenen, Byzantijnen, Arabieren en Noormannen. Volledig verwoest en uitgeroeid door een aardbeving in 1693 en toen geheel nieuw opgebouwd in Barok stijl. We zijn getuige van een Siciliaanse bruiloft bij een klein oud kerkje, met alle gasten in smetteloos Italiaanse stijl gekleed en gekapt. Wat een ongelofelijk contrast tussen de mooie en vriendelijke mensen van dit land en de puinhoop die ze van hun land maken, met overal afval langs de weg en zeer slecht onderhouden gebouwen en wegen.

Next stop Siracusa op de zuidoost punt van Sicilië, 2700 jaar oud. Een paar honderd jaar voor Christus was dit de meest invloedrijke stad van de Middellandse Zee, op gelijke voet met Athene en Cartagena. Een schiereiland met smalle kronkelende straatjes achter hoge muren die werden gebouwd om de belegering door de Grieken af te slaan. En dat lukte, de Griekse vloot werd tot zinken gebracht. Een paar honderd jaar later sloegen de Syracusians de aanvallen van de Romeinen af met hulp van stadsgenoot Archimedes; hij bouwde grote katapulten en een systeem van spiegels waarmee ze de zon op een Romeins schip konden focussen totdat de zeilen in brand vlogen. Maar Archimedes stierf omdat een Romeinse soldaat niet had meegekregen dat de Romeinse keizer dit genie koste wat koste levend gevangen wilde nemen. En wie hier ook stierf: Michiel Adriaanszoon de Ruyter, die op 22 April 1676 tijdens de 'Slag Bij De Etna' door een Franse kanonskogel werd getroffen aan boord van de Eendracht. Hij overleed aan zijn verwondingen. Hier stierf dus de man die inmiddels door maritieme historici wereldwijd wordt erkend als de grootste vlootvoogd ooit.

De volgende ochtend zijn we vroeg uit de veren, we gaan de Etna op, in 4 etappes. Eerst zelf rijden tot 2000 meter hoogte, dan een kabelbaan naar 2600 meter, dan samen met kou-kleumerige chinezen in grote jeeps naar 2900 meter en tenslotte met een berggids naar de subtop op 2950 meter van waaruit een grote stroom rode lava in 2002 nog 8 kilometer het dal in stroomde, in zijn pad alles vernietigend; bos, kabelbaan, parkeerplaatsen en restaurant. Laatste uitbarsting van de Etna was vorig jaar. De afgelopen jaren is het gemiddeld één keer per jaar raak. Dit jaar is het rustig. Tot nu toe... De berggids doet zijn best om de spanning nog wat op te voeren; op sommige plaatsen kun je je hand door de toplaag steken en voel je nog de hitte van de lava. Vreemd genoeg ligt op die hete lava hier en daar nog ijs en sneeuw.

Tenslotte Taormina, een echte ‘tourist trap’ zoals de Engelsen zeggen. Het charmante stadje hoog aan de steile kust is verpest met straten vol Engelstalige menukaarten en zinloze souvenirrommel afgewisseld met Calvin Klein, Dolce & Gabbana en Tag Teuer. Die lokale middenstanders kun je niks kwalijk nemen, die verkopen waar vraag naar is. De gemiddelde toerist in Taormina wil het zo. Wij zoeken wat anders; een groot scherm om te kijken hoe Max het vandaag doet in Montreal. Gelukkig is er in dit authentieke Siciliaanse stadje een authentieke Irish Pub vol met toeristen die de souvenirrommel moe zijn en ieder voor hun eigen landgenoot juichen.

Het was misschien ook wel wat erg optimistisch gepland, aankomen aan boord in Fiumicino op maandagochtend en dan dinsdagmiddag de trossen los richting Ponza. De werf heeft de afgelopen winter hard gewerkt aan reparatie van de schade die we vorig jaar in Capri hebben opgelopen. En ik heb de boot ook maar meteen nieuw in de donkerblauwe lak laten zetten. Dat moest allemaal binnen in een hal gebeuren en dus moest de mast eraf, radar eraf, antennes eraf, windmolen eraf etc. En na de reparatie moest de mast door de mannen van de werf ook weer erop worden gezet en alle kabeltjes en lijnen (stuk of 30) weer allemaal op precies dezelfde manier terug… Met goede voorbereiding en een scheutje perfectionisme was dat allemaal niet zo heel moeilijk geweest. Maar, we zijn hier natuurlijk wel in Italie… En dus klopte niet alles en waren er onderdelen kwijt. Maar dan komt de indrukwekkende kracht van Italie meteen ook boven: iedereen laat alles uit de handen vallen, ontbrekende onderdelen worden binnen een uur gemaakt in de eigen werkplaats of geleverd door bevriende ondernemers in de buurt; de bemanning van de Lamawaje wordt door de eigenaar van de werf uitgenodigd voor een goede Italiaanse lunch en een paar uur later is Lamawaje alsnog klaar voor vertrek. Improviseren kunnen ze als de beste.

We brengen met zijn vieren de boot van Rome naar de Adriatische Zee waar de familie Geelen in de zomer van 2018 de Kroatische kust wil verkennen. Rikke en haar vriendin Livia, Ruud en ondergetekende. Ruud was net terug van 2,5 jaar uitzending naar Melbourne en zou eigenlijk 1 juni weer starten in Nederland. Maar deze kans liet hij niet lopen. Dan maar een maandje later starten. Rikke en Livia vieren alvast dat ze klaar zijn met de middelbare school, hoewel ze volgende week pas de uitslag krijgen. We moeten woensdag ergens liggen met goed GSM bereik en indien nodig een vliegveld binnen bereik…

Inmiddels liggen we in Marina Porto dell Edna, in Riposto onder de imposante vulkaan in het oosten van Sicilie. We hebben een lange nacht moeten bijslapen na een zeer vermoeiende overtocht van 250 mijl vanuit Ponza. 36 uur varen en alleen maar af en toe buiten op de bank een uurtje kunnen slapen. Deze etappe kunnen we zo opnemen in de top 5 met zwaarste tochten van de Lamawaje, na o.a. de Noordelijke Atlantic, de Baai van Biscaije en de tocht van Cuba naar de Bahama’s. En dat totaal onverwacht. Wat begon met een rustig vertrek vanuit Ponza bij ruime wind (en een voorspelling voor max. 20 knopen wind) werd al snel 20 uur hakken tegen 30 knopen wind, met twee reven in het grootzeil. De ETA schoof steeds verder naar achteren. Rikke was de vissen al aan het voeren (voor het eerst sinds een jaar of 10). Livia's eerste keer op een zeilboot op zee werd een ware vuurdoop, ze keek met grote ogen naar de golven, waande zich full-time in de Vliegende Hollander, maar werd godzijdank niet misselijk. Ruud werd misselijk maar bleef fit genoeg om wacht te kunnen lopen zodat we om en om een uurtje konden sturen en slapen buiten op de bank. Na een zware nacht kwamen we eindelijk aan bij de ingang van de Straat van Messina, beschut voor de steeds grotere golven. Maar waar ik had verwacht (en gelezen) dat de wind daar ook grotendeels zou wegvallen dankzij de hoge bergen, kregen we de laatste 30 mijl tot Taormina met steeds hardere wind te maken. Toen de windmeter voor het eerst boven de 40 knopen schoot, hebben we alle zeilen gestreken en gingen we op de motor verder. Terwijl we ons best moesten doen om de zwaardvis-vissers te ontwijken met hun 10 meter lange boten met 10 meter hoge uitkijkmast en 20 meter lange boegspriet, bleef de windmeter constant boven de 40 knopen hangen met pieken van 48 knopen (windkracht 9). Mijn instinct zei steeds “reven, reven”, maar alle zeilen waren al naar beneden... De windvlagen tegen de mast en giek duwden de boot schuin tot we met de gangboorden in het water zaten. Geen pretje. De laatste twee uur maakte ik me zorgen hoe ik bij deze wind zou moeten aanleggen in een haven die ik niet kende. Maar eenmaal binnen de havenhoofden viel de wind volledig weg en hadden we het zweet al snel op het voorhoofd van de verzengende hitte. Wat een tocht. We moeten effe bijkomen. Ik heb een auto gehuurd voor een paar dagen om Syracusa, Taormina en natuurlijk de Edna te verkennen.

All is well aboard the good ship Lamawaje!