In het pittoreske haventje van Syvota op Levkas hebben we afgesproken met Kevin. Deze Ier woont hier al jaren en verdient zijn boterham met het onderhoud van zeilboten van noord-west Europeanen die moeite hebben om afspraken te maken met Griekse werven. Ik was niet tevreden met de winterberging van afgelopen jaar. En toen ik dat schreef in één van mijn eerste blogs, kreeg ik de tip om eens met Kevin te gaan praten. Van Roel uit… Beesel. Ongelofelijk waar die drakestekers allemaal uithangen tegenwoordig.

Maar het beheer van onze 4e dochter geven we niet zomaar uit handen. Dan moet de potentiele schoonzoon toch wel eerst ons vertrouwen én respect verdienen. Hij komt door het dorp aanlopen op blote voeten. Dat is een goed begin. Hij geeft complimenten over het ontwerp en de afwerking van Lamawaje. Aha, een man met verstand van zaken! Dat wij geen koud bier aan boord hebben valt hem duidelijk tegen. We hebben wel witte wijn koud liggen, maar dat is niks voor Ieren, dus hij stelt al snel voor om te verhuizen naar zijn stamkroeg aan het einde van onze steiger.

Hij adviseert om Lamawaje komend jaar in Aegio, in de baai van Corinth, op de kant te zetten bij de kleine familiewerf TKS. Hij heeft daar nog tien boten waar hij aan werkt, dus dat is handig. En hij kan goed overweg met de familie achter het kleinschallige familiebedrijf. Muziek in mijn oren.
Maar net toen we het vertrouwen begonnen te krijgen dat we dat dan maar moesten doen, sloeg de twijfel weer toe.
- “One thing; they don’t have a crane to lift you out.”
- “They don’t have a crane? So they rent one if necessary?”
- “No they have a trailer and they pull you out on the beach.”
- “???”

Dat is wel héél ongebruikelijk. Dat doen we in de rest van de wereld wel met kleine jeugdbootjes, en met reddingssloepen op het strand. Maar zeiljachten met kiel? Die komen vanwege hun diepgang niet eens in de buurt van het strand.

Lang verhaal kort; we zijn eerst maar eens met een huurauto gaan kijken bij TKS. De vader en drie zonen Theodorakopoulos hebben in 2018 hun spaarcenten uitgegeven om onderdelen te kopen voor een zelf gebouwde hydraulische trailer die boten tot 70 ton (!) kan tillen vanuit 2,5 meter diep water en die dan door een héle grote tractor met brede banden aan een lange dikke kabel over het stijle kiezelstrand uit het water wordt getrokken. Ze hebben eigenlijk een traditie al sinds de oude Grieken gemoderniseerd en van de nood, geen eigen haven, een deugd gemaakt.

Dit is zó anders dan de tientallen jachtwerven waar we sinds 2000 zijn geweest in noord-west Europa, rond de Atlantische Oceaan en aan de Middellandse Zee…

Wat uiteindelijk de doorslag geeft zijn de tientallen zeilboten die er al liggen, de meeste groter dan Lamawaje. Als die ook met die trailer uit het water zijn gekomen dan moet het kunnen. Maar het zit ons nog niet helemaal lekker.

Als we uiteindelijk met Lamawaje bij Aegio in de buurt komen, stemmen we vooraf met één van de broers af of de omstandigheden geschikt zijn. Bij golven gaat het feest niet door, dan moeten we wachten achter een eilandje een uur verderop want een haven is er niet, anders was die kraan er ook wel gekomen. Gelukkig groen licht voor de volgende ochtend vroeg. Zwakke aflandige wind, dus geen golven.
- “moet ik nog iets voorbereiden, landvasten, stootwillen? “
- “nee, gewoon goed mikken tussen de twee rode stootwillen, en dan rustig het strand opvaren”…
- “…”

Vanaf veilige afstand zien we de zelfgebouwde trailer het water inrijden, met zwaar ronkende en rokende tractor er een paar meter achter, veilig op het strand. Vader aan het stuur, één zoon achter de tien hendels voor de hydrauliek, een andere links ernaast op het strand en de derde rechts. Allen in onderlinge verbinding via headsets want dit is precisiewerk. Het moet in één keer goed gaan. Duwen en trekken is te gevaarlijk. Je vraagt je af hoe die oude Grieken dat vroeger deden zonder headsets.

Ik hou telefonisch contact met Panos, één van de drie broers. Hij geeft het signaal om tussen de stootwillen te varen. Stapvoets vaar ik op het kiezelstrand af, net hard genoeg om te voorkomen dat de lichte wind me van koers af brengt. Alle alarmbellen gaan af. Lamawaje’s systemen piepen “shallow water, shallow water”, en mijn hoofd piept “was dit nu wel zo’n goed idee???”.

Voorzichtig word ik de trailer op gedirigeerd. Voor we het weten duwen de hydraulische cilinders heel zachtjes de steunen omhoog, ontstijgen we het water en rollen we geruisloos het strand op. Zo moet Jezus zich ook gevoeld hebben. En die moest dan nog zelf lopen.

De nieuwe ‘schoonzoon’ Kevin is voorlopig welkom op Lamawaje. Definitieve goedkeuring volgt na succesvolle afhandeling van de uitgebreide klussenlijst. We nemen ons voor om volgende keer te zorgen voor koud bier.

Na 4 weken realiseren we ons dat we nooit eerder zo lang met ons tweetjes op vakantie waren. Heerlijk. We hopen natuurlijk op nog veel zeilvakanties met dezelfde ‘bemanning’ als de afgelopen 25 jaar, inclusief eventuele schoonzonen/dochters (eveneens alleen na succesvolle afhandeling van uitgebreide klussenlijsten). Maar als de dames in het voor- en najaar andere prioriteiten hebben dan gaan wij gewoon lekker weer met ons tweetjes met de Lamawaje op ontdekkingsreis.

All is well aboard the good ship Lamawaje!

We liggen hier in het paradijs. Bijna alleen in een baaitje bij Fiscardo op Kefalonia, in diep blauw kraakhelder water, met loof- en naaldbomen om ons heen. We liggen vóór aan het anker en achter met twee lange lijnen aan de witte rotsen. Je wordt hier wakker van het fluiten van de vogeltjes. We ontbijten buiten bij 25°C; het water is fris om te zwemmen maar als je er eenmaal in bent is het heerlijk. Snorkelen tussen honderden visjes die zich ophouden in de schaduw van de boot. Mooier wordt het niet. Maar we missen de meiden vandaag op dit zilveren jubileum van ons ouderschap ;-).

Nu kunnen we wel met weemoed terugdenken aan vorige zomer toen we wel met ons vijven aan boord waren, maar… toen lagen we bijna in elke baai met vele andere boten. En we waren ongerust over de situatie thuis. En het was errug warm, dag en nacht. Maar dat zijn we allemaal weer vergeten.

In de tussentijd hebben we zoveel om gelukkig mee te zijn. De uitdaging is om elke dag weer vooral te genieten van de grote én kleine dingen die het doen. Telefoon weg, boekje erbij, diep ademhalen en aandachtig observeren. Het lukt me vaak, maar vaak ook niet. Mich helpt soms een handje. Zoals nu net: “zullen we de motor uit doen, we hebben toch geen haast”. En dus dobberen we nu onder zeil met 2,5 knoop snelheid naar het volgende dorpje Syvota. We zien wel hoe laat we aankomen.

Hier en nu.

All is well aboard the good ship Lamawaje!

We varen vandaag van Argostoli, het hoofdstadje van het eiland Kefalonia naar Fiscardo in het uiterste noorden van het eiland. Op de paar honderd meter van de kust waar wij varen is het water slechts honderd meter diep. Maar zonder dat we er iets van zien of merken, varen we over één van de stijlste afgronden van de Middellandse Zee. Op een kilometer of drie van de kust is het water drie kilometer diep. Dus stel je een ruim drie kilometer lange ‘afdaling’ van 45 graden voor… En waar je dan uitkomt… Laat ik daar nu net een fascinerend booek over aan het lezen zijn. ‘Blue machine’ van Helen Czerski, over de drijvende kracht achter al het leven op aarde, de oceaan. Oceaan, enkelvoud ja, want het is er eigenlijk maar één. Onvoorstelbaar dat elk molecuul water waar wij hier tegenaan botsen, in de loop der jaren op vrijwel elke andere plek op deze planeet kan uitkomen, dankzij de stromingen die veroorzaakt worden door verschillen in temperatuur en zoutgehalte.

Zonder die oceaan en zonder die stromingen zag het leven op aarde er héél anders uit. Zonder de oceaan zouden dagelijkse schommelingen in temperatuur het vrijwel overal onleefbaar maken voor de mens. En zonder bijvoorbeeld de AMOC, vaak Golfstroom genoemd, die heel Noord West Europa verwarmt, woonden wij in Nederland nog in iglo’s. En geloof het of niet, maar dat risico neemt weer toe, want die ‘Atlantic Meridial Overturning Circulation’ verliest steeds meer capaciteit, vooral door het snelle smelten van Groenland. Zoet water remt het zinken van koud zout water in de noordelijke Atlantische Oceaan waardoor de stromingscyclus van zuidelijk naar noordelijk halfrond wordt afgeremd. En als dat nu slechts een lineair proces was, dan zouden we nog wel een paar honderd jaar kunnen rekenen op lekker warm water uit het zuiden. Maar er is brede consensus dat er een ‘tipping point’ in dat systeem zit. Zoals expert Stefan Rahmstorf zegt, als je met je stoel te ver achterover wipt is het opeens te laat. Hij acht de kans inmiddels 50/50 dat AMOC nog deze eeuw stil valt. Oplossing? Heel snel stoppen met fossiele brandstoffen.

Drie kilometer diep water dus. Je zult er maar invallen! Gelukkig was het in de haven van Argostoli niet zo diep. Maar wel net zo nat. We lagen al een dag voor anker in de baai voor het stadje, wachten tot de regen en harde wind waren overgetrokken. Heerlijk klommelen aan boord, beetje lezen, beetje werken, beetje slapen, lekker eten. Na het avondeten was het rustig en droog, dus tijd om de benen te strekken aan de wal, én… een ijsje. Ons bijbootje ‘Ripje II’ hing er een beetje slapjes bij. Die moest eigenlijk weer eens een injectie verse lucht krijgen, maar dat moest dan maar effe wachten tot na het ijsje.

Maar toen we terugkwamen aan de kade en met Ripje terug wilden varen, kieperde Mich bij het instappen achterover van de slappe romp van Ripje het water in. Lichte paniek want allebei onze telefoons zaten in haar handtasje. Dus, first things first, de telefoons redden 😉. Maar dat handtasje had Mich omgehangen vóórdat ze de trui erover had aangedaan. No way dat we dat in omgekeerde volgorde zouden kunnen oplossen terwijl Mich in het donker in het water lag. Dus zoals ze vroeger had geleerd met watertrappelen hield ze dat tasje met één hand zo goed mogelijk boven water, terwijl ze met de andere hand haar Birkenstocks probeerde te redden van een zekere verdrinkingsdood.

Er kwamen al snel mensen om te helpen, want terugklimmen in het bootje met één hand lukte ook niet. Twee dames keken rustig toe terwijl ze bleven vragen ‘can I help?’ Eén jongeman van een groepje hangjongeren gaf zijn telefoon al aan een ander, klaar om het water in te gaan. Maar zo ver kwam het niet. Ik kon Mich begeleiden naar een plek waar de kade verlaagd was en daar werd ze als verzopen kat met vereende krachten lachend uit het water gehesen. Het eerste wat ze zei: “het water is best lekker warm”.

Het was dan ook de hoogste tijd dat we weer eens iets hadden voor de blog. Vanmorgen toch maar eerst Ripje opgepompt voordat we brood gingen halen en een kopje cappucino bij de bakker aan de kade. Inmiddels ligt Ripje ondersteboven op het voordek te bekomen van de schrik, en zit Mich nog steeds lachend in het zonnetje op weg naar Fiscardo.

Een autorit in het vroege voorjaar, van Athene via Navplio naar Olympia en Patras, dwars door de bergen van de Peleponnesos. Na elke bergpas weer vijftig nieuwe tinten groen, en paars en geel van de veldbloemen, en rood van de klaprozen. Loofbomen en naaldbomen door elkaar. Rotsige hoge bergen zoals in de Alpen, afgewisseld met glooiende landschappen zoals in Toscane.
Haarspeldbochten die eindigen in een kudde schapen. Keurig verzorgde bergdorpen met Grieks-Ortodoxe geestelijken in het zwart op een terras voor de koffietafel.
We hebben al heel wat mooie autoritten gemaakt in ons leven, maar dit....

Boomgaarden met olijven, citroenen en sinaasappels. Een gedeelte van de groei van vorig jaar is aan de bomen blijven hangen en kleurt de omgeving.
Van biologisch boeren hebben ze hier nog nooit gehoord. Alles is hier biologisch. Geen gifgele akkers van glyfosaat. Geen overbesproeing van fruit met pesticiden. Geen PFAS eieren. Geen megastallen. Geen met stikstof overbelaste natuur. Hier zie je wat we in Nederland allemaal zijn kwijtgeraakt in onze drang om met ons kleine landje één van de grootste exporteurs van onder andere vlees en snijbloemen ter wereld te worden.

s'Avonds kijken we vanaf Lamawaje, voor anker in Mesolongi, van onder ons zonnezeiltje naar de nog besneeuwde bergtoppen aan de overkant van de baai van Patras.

We waren al 26 jaar niet meer in Athene geweest. En wat Athene echt de moeite waard maakt is al 2500 jaar onveranderd, de Akropolis.

Maar er is in 2009 wel een indrukwekkend museum bijgekomen, aan de voet van de heilige berg waar de democratie werd uitgevonden. Het Akropolis Museum is een modern bouwwerk waarvan de hele bovenste verdieping 23 graden is verdraaid om exact parallel te liggen aan het Parthenon dat je door de enorme glazen facades 300 meter verderop ziet liggen. Vroeger boden alleen de vele tientallen 'exclusieve' roof top bars zo'n mooi zicht op de tempel voor Athena. Binnen in de bovenverdieping bevinden zich 8 x 17 roestvrijstalen 'zuilen', op exacte onderlinge afstand als die van het Parthenon zelf. En daartussen passen dan ook precies de originele onvoorstelbaar gedetailleerde beeldhouwwerken van de friezen van het Parthenon waarmee de Grieken de kunst van de volgende millennia inspireerden. Ze worden vandaag de dag nog vaak de mooiste kunstwerken ter wereld genoemd.

Maar ook de Britten waren geinspireerd. De Britse ambassadeur Lord Elgin troggelde rond 1800 de Ottomaanse bezetters van Athene een 'firman' af waarmee hij volgens hem het recht kreeg om de millennia oude kunstwerken naar Rule Brittania te verschepen om ze daar voor enkele miljoenen (in ponden van vandaag) te kunnen verkopen aan de regering voor een museum. Elke lokale ambtenaar die daar een stokje voor wou steken werd rijkelijk omgekocht. Je zou er een vervolg op 'Pirates' van kunnen maken, maar dan "of the Mediterranean".

En zo ontbreekt tot de dag van vandaag ongeveer 75 strekkende meter oftewel de helft van de nog bekende sculpturen van het Parthenon uit de verzameling van het Akropolis Museum. Die helft bevindt zich nog steeds in het British Museum in Londen.

Alle pogingen van Griekenland om de geroofde kunstwerken terug te krijgen lopen al 40 jaar vast. Het meest gebruikte argument daarbij is dat de sculpturen in Londen het beste kunnen laten zien hoe de Griekse kunst past in een breder wereldwijd perspectief. Ik ben bang dat ze daarmee het lang achterhaalde perspectief van het British Empire bedoelen.

Mich en ik zeilen dit jaar in het vroege voorjaar met Lamawaje door de Griekse eilanden. Een lange reis met ons vijven zoals vorig jaar gepland zit er voorlopig niet meer in vanwege de studie van de meiden. En dus gaan we dit jaar lekker met ons tweetjes.

Ongelofelijk hoe ik elk jaar weer hoop dat betere voorbereiding en communicatie door mij met de werf er toch uiteindelijk wel toe zal leiden dat Lamawaje op tijd klaar is voor tewaterlating; 9 maanden geleden een zeer gedetailleerde lijst met klussen overgedragen, inclusief foto's.

En ongelofelijk hoe elk jaar de Grieken weer denken dat ze met meer bureaucratie hun planning beter onder controle krijgen. Ik wil niet generaliseren maar durf toch wel te stellen dat de volkeren rond de Middellandse Zee, over het algemeen, uitzonderingen daargelaten, in grote lijnen, zonder iemand tekort te doen...waardeloos slecht zijn in het op tijd nakomen van afspraken.

Niet dat ze er met de pet naar gooien, in tegendeel. Vriendelijker mensen dan de Grieken kom je in Europa niet tegen. Ze laten alles uit hun handen vallen als je ze vraagt om even te helpen om de laatste klusjes af te ronden. En zo gaat de planning van die andere klus waar ze mee bezig waren naar de....
Enzovoorts.

Samengevat, veel frustratie en discussie de eerste paar dagen. Oneindig veel geschuif met formulieren. En elk jaar weer de les dat ik moet omschakelen als ik hier aankom. Eergisteren stond ik met een Canadees en een Engelsman in de rij voor het kantoor van de werfmanager. Alle drie hetzelfde probleem. De Engelsman was al een week in het land en was inmiddels geacclimatiseerd: "what's the problem, the sun is shining, we have plenty of time, and we are in Greece, imagine if we were in Sudan right now".

De klussen die we noodgedwongen doorschuiven naar volgende winter weerhouden ons er gelukkig niet van om te vertrekken. De trossen gaan los en bij 20°C en een zonnetje koersen we naar Mesolongi, het vissersstadje in de lagune op weg naar de baai van Corinth. Onderweg af en toe een jas aan want de wind is nog fris. We komen bijna niemand tegen onderweg, behalve een speelse school dolfijnen die hoger lijken te springen dan in de hete zomer.

In Mesolongi ankeren we in de baai, met maar enkele andere boten. We eten 's avonds binnen in de kajuit en spelen spelletjes bij kaarslicht. We hebben een deken op het dekbed liggen. Alles is anders in april. Maar deze morgen zitten we weer heerlijk buiten in de korte broek aan het 'Lamawaje' ontbijt in het ochtendzonnetje. Zo meteen de wandelschoenen aan, met Ripje II naar de kant en een flink stuk wandelen. Daar zouden we midden in de zomer niet eens over denken.