Ik sta om 3 uur 's nachts alleen op wacht op een vlakke zee met een licht briesje. De motor heeft verder iedereen in slaap gebromd. De bewegingen van Lamawaje zijn nu zo veel rustiger dat lezen weer mogelijk wordt zonder zeeziek te worden. Ik neem Geert Mak's "Reizen zonder John" erbij en mijmer weg in zijn zo herkenbare beschrijving van de Amerikaanse samenleving waar wij de laatste drie zomers doorheen hebben gezeild. Mak, in de voetsporen van John Steinbeck, beschrijft Long Island en Maine van waaruit Steinbeck in 1960 begon aan een 12 weken lange rondreis door zijn thuisland, samen met zijn poedel Charley. In "Travels with Charley" beschrijft Steinbeck in 1960 een Amerika dat hij amper meer herkent. Waar individualisme en materialisme de overhand hebben gekregen en de traditionele puritijnse waarden van gelijkheid, gemeenschapszin en respect voor de natuur verloren zijn gegaan. En dat was in 1960. Vijftig jaar later doet Mak die reis over en bevestigt dat die trend daarna nog veel verder is gegaan en dat de Amerikaanse maatschappij al decennia over haar hoogtepunt heen is. Armoede, werkeloosheid, ongelijkheid en uitzichtloosheid nemen hand over hand toe en in de traditie van de VS wordt bijna iedereen aan zijn lot overgelaten.

Wij zagen afgelopen zomers beide kanten van de Amerikaanse samenleving. Op weg van en naar de havens waar Lamawaje overwinterde reden we door verwaarloosde dorpen op het platteland met slecht onderhouden houten huizen, woonwagenkampen, verlaten boerderijen en aftandse tankstations. Over slechte wegen met rammelende verroeste stoplichten. Alle gebouwen verbonden door bovengrondse kabels in een spaghetti waar een electricien alleen nog soep van kan koken. In bars zagen we papdikke mensen aan hun liter-bekers cola lurken, gekleed in joggingbroek, T-shirt en badslippers. In de Wal-Mart's zagen we wat er gebeurt als prijs het enige is wat telt. Troosteloze, waardeloze, ongezonde massa consumptie.

Maar eenmaal aan de kust werd alles "beter". De straten waren er goed oderhouden en opgeruimd, de winkeltjes en restaurants netjes in de verf, de huizen gigantisch groot. Supermarkten vol met vers, organisch, fair-trade. De meeste mensen hier zijn open en gastvrij zoals je het in Europa nog maar plaatselijk tegenkomt. Je kon nog geen uur in een nieuwe haven liggen of je werd door iemand uitgenodigd voor "drinks". In geen enkel ander land waar wij afgelopen 20 jaar zeilden kun je zo makkelijk in contact komen met de lokale bevolking. En in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd kun je hier wel degelijk sterke langdurige vriendschappen opbouwen.

Maar we hebben ons die zomers in Amerika nou natuurlijk niet bepaald in een gemiddeld milieu opgehouden. Steinbeck's en Mak's in-en-in trieste beschrijving van de realiteit voor inmiddels meer dan de helft van de Amerikaanse bevolking relativeert ons beeld van Amerika enorm. Je vraagt je af hoe dat verder gaat en dat geldt natuurlijk net zo goed voor Europa. Ik heb hier aan boord "The rise and fall of the great powers" nog half aangebroken staan. Misschien toch maar eens uitlezen als ik "Reizen zonder John" uit heb...

In de wijde omtrek nog steeds geen boot te zien. Alleen maar zee, zee, zee. Achter ons ligt Amerika, voor ons Europa. Het is 4 uur. Wisseling van de wacht. Hans en Rik nemen hun camera's mee naar buiten om de spectaculaire zonsopgang voor de boot te fotograferen, terwijl ik kijk naar de volle maan die achter ons ondergaat in een grote donkere wolk aan de horizon.

All is well aboard the good ship Lamawaje!